Heb je heerlijke fruitplanten in je tuin of balkon staan maar geen idee wanneer en hoe je ze moet snoeien? Geen zorgen, je bent niet alleen. We hebben al een algemeen blog over snoeien geschreven, maar op dit blog gaan we in detail de snoeibehoeftes van de meest populaire soorten door.
Waarom je fruitplanten wilt snoeien
Laten we bij het begin beginnen: waarom is het belangrijk om fruitplanten te snoeien? Hier zijn een paar redenen voor:
- Het zorgt voor meer fruit aan je plant. Het snoeien stimuleert de plant om harder te gaan groeien, wat uiteindelijk zorgt voor meer vruchten. Yum.
- Je houdt je plant gezond, want een plant waar veel takken dicht op elkaar zitten en waar dus minder lucht door de takken heen kan stromen is vatbaarder voor ziektes.
- Je fruit wordt er ook nog eens zoeter van, omdat er minder bladeren tussen de zon en de vruchten zitten waardoor meer zonlicht in suikers omgezet kunnen worden.
- In het kader van "het oog wil ook wat" zorgt snoeien er simpelweg ook voor dat planten niet alle kanten op groeien. Mocht je wat strakker belangrijk vinden natuurlijk.
De do's en don'ts
Er zijn wat algemene tips voor het snoeien van je geliefde bessenboom of andere fruitplant:
- Je wilt zorgen dat de zon goed op alle takken en bladeren kan vallen, dat lukt het beste door een open kruin te creëren. Snoei dus takken weg waar het te vol wordt bovenin.
- Snoei niet wanneer het in de komende paar dagen gaat vriezen of regenen.
- Zorg voor een scherpe en schone schaar.
- Weest niet bang om een fout te maken! Tuinieren is experimenteren, leren en ontdekken. Dat maakt het zo leuk! Mocht je iets teveel snoeien of niet helemaal op het juiste moment komt je plant er meestal wel weer bovenop.
Oud hout vs nieuw hout
Een belangrijk onderdeel van fruitplanten (met name fruitstruiken) kweken is weten of jouw plant op 'oud hout' of 'nieuw hout' vruchten laat groeien. Bij oud hout groeien vruchten vooral op takken die al 2-3 jaar oud zijn. Deze takken kan je dus een klein beetje inkorten om groei te stimuleren maar haal je pas weg als ze ouder zijn dan 3 jaar. Soorten die vruchten groeien op nieuw hout doen dit op eenjarige takken, in dit geval haal je dus oude takken geheel weg tot aan de hoofdstam zodat er weer nieuwe takken kunnen groeien.
Oud hout soorten: kruisbessen, rode & witte bessen (aalbes), zwarte bes (tweejarige takken)
Nieuw hout soorten: bramen, frambozen, loganbessen
Snoeitips per fruitsoort
Appel (Malus) & peer (Pyrus)
Wanneer
2x per jaar. Wintersnoei tussen dec - feb (droge dag en geen vorst). Zomersnoei tussen jun - aug. Zomersnoei is optioneel.
Hoe
Wintersnoei is de 'grote' snoeibeurt voordat de boom uit zijn winterslaap komt en weer gaat groeien. Verwijder dode, beschadigde of zieke takken. Kies één stam als hoofdstam en snoei die af tot 50cm boven de grootste zijtakken. Haal de andere concurrerende opgaande stammen die parallel groeien aan de hoofdstam weg. Zorg dat de zijtakken die vanuit de hoofdstam groeien genoeg ruimte hebben om zonlicht op te vangen, snoei zo nodig een aantal zijtakken weg om meer ruimte te maken. Als de hoofdtakken langer worden dan 1,5m kan je ze ook een stuk inkorten.
De zomersnoei doe je vooral bij jongere bomen met veel groeikracht. Haal zogenaamde waterloten weg, dit zijn dunne, jonge takken zonder enige zijtakken die vooral licht wegnemen van de hoofdtakken. Zie je beschadigde, dode of zieke takken haal deze dan ook weg.
Vijg (Ficus carica)
Wanneer
Rond maart, wanneer het vorstvrij is. Bijsnoeien kan daarna tot juli wanneer je wilt.
Hoe
Een vijgenboom groeit erg hard en mag je dus gerust flink snoeien. Je kunt ervoor kiezen om de vijg in een struikvorm of boom te laten groeien door de manier hoe je snoeit. Voor struikvorm wil je een paar hoofdtakken die dicht bij de grond aftakken laten staan. Voor een boomvorm kies je één hoofdstam die uit de grond komt en de rest snoei je af.
In het voorjaar snoei je zwakke, beschadigde of zieke takken af. Ook takken die andere takken kruisen, naar binnen groeien of in de schaduw groeien kan je snoeien. Verwijder ongeveer één derde van de nieuw gegroeide takken. Zie je takken met kleine groene vijgen? Behoud deze, hier groeien later in het jaar kleine vijgen uit tijdens de eerste oogst van het jaar.
De zomersnoei doe je na de eerste oogst, in juli. Snoei nieuw gegroeide takken af tot maximaal 5 bladeren, zo motiveer je de plant om volgend jaar nieuwe takken en vijgen te maken.
Aalbes (Ribes rubrum) & Kruisbes (Ribes crispa)
Wanneer
Wintersnoei tussen dec-feb, zomersnoei optioneel tussen mei - juli.
Hoe
Haal tijdens de wintersnoei genoeg takken weg om ruimte binnenin de struik te creëren zodat zonlicht op alle delen van de takken kan vallen. Verwijder dode, beschadigde en zieke takken. Kies 6-8 hoofdtakken uit die vanuit de grond omhoog komen, dit vormt de basis van je struik. Verwijder overige oude takken die uit de grond komen of laag op de grond vertakken (laat jonge scheuten nog zitten). Kort de hoofdtakken in tot max 1,5 meter, om vertakkingen te stimuleren. Hieraan zullen de meeste bessen groeien! Zijn de hoofdtakken ouder dan 5 jaar, verwijder ze dan ook. Als laatste snoei je de zijtakken terug tot ongeveer 15cm en haal je bij teveel zijtakken er een aantal weg.
Tijdens de zomersnoei top je met name de nieuw gevormde scheuten die uit de hoofdstammen komen af. Zorg er wel voor dat er minstens 5 bladeren aan de scheuten blijven zitten.
Blauwe (bos)bes
Wanneer
Bij voorkeur in februari, voor de start van het voorjaar en na de strengste vorst.
Hoe
Een jonge blauwe bes hoef je de eerste twee jaar niet te snoeien. Zijn vruchten groeien op meerjarig hout, dus op takken die het seizoen ervoor zijn gegroeid. Na een aantal jaar zwakt de opbrengst van oudere takken af en kan je deze dus het beste snoeien om weer ruimte te maken voor nieuwe groei.
Verwijder zieke, beschadigde of dode takken. Takken die elkaar kruisen nemen licht van elkaar weg, waardoor er minder vruchten komen. Haal dus één van de kruisende takken weg. Let hierbij op dat je ofwel een hele jonge tak, of juist een oudere tak weghaalt. Zo laat je de meest productieve tak zitten. Na de eerste drie jaar zullen takken minder op gaan leveren, deze kan je dan ook het beste snoeien. Als je niet weet welke takken oud zijn kan je ongeveer 1/5 van de struik snoeien als richtlijn.
Snoei de bes niet in een bolvorm maar laat 'm vooral open groeien. Zo kan de struik meer licht opvangen en meer vruchten aanmaken.
Framboos (Rubus ideaus) & braam (Rubus fruticosus)
Wanneer
Na de oogst, wanneer de plant in rust is. In de praktijk november - maart.
Hoe
Er is een verschil in snoeistrategie tussen zomerframbozen en herfstframbozen. Bramen kan je snoeien als zomerframbozen. Herfstframbozen zijn een stuk eenvoudiger om te snoeien. Ze dragen vruchten op eenjarig hout en deze takken zullen na de oogst dan ook afsterven. Deze wil je afsnoeien om ruimte te maken voor nieuwe groei het komende seizoen. Je kunt een herfstframboos in principe dan ook helemaal terugsnoeien, in het volgende seizoen komen er dan weer nieuwe takken met vruchten.
Zomerframbozen groeien op tweejarig hout en hier wil je dus niet alle oude takken wegsnoeien. Haal de takken waar veel vruchten aan hebben gezeten weg en laat nieuwe scheuten staan.
Honingbes (Lonicera kamtschatica)
Wanneer
Na eerste twee jaar, na oogst jun - jul.
Hoe
Haal dode, beschadigde of zieke takken weg en zorg dat er genoeg ruimte binnenin de struik is zodat alle takken zonlicht krijgen. Verwijder kruisende takken of naar binnen groeiende takken. Ook grote zijtakken kan je terugsnoeien tot zo'n 50cm van de stam.
Moerbei (Morus Nigra)
Wanneer
Wanneer plant in ruststand is, maar niet vriest. Nov - mrt.
Hoe
De moerbei groeit over het algemeen vrij langzaam waardoor je enkel de plant hoeft uit te dunnen zodat alle hoofdtakken genoeg zonlicht krijgen. Verwijder dode, zieke of beschadigde takken en haal één tak weg als deze een andere tak kruist. Haal ongeveer 1/5 van de plant weg.
Druif (Vitis)
Wanneer
Wanneer plant in ruststand is en het blad van de plant is gevallen. December voor het gaat vriezen is ideaal.
Hoe
Druivenplanten groeien de meeste vruchten aan oude takken. Sommige kunnen wel tientallen jaren oud zijn! Je wilt deze dus niet teveel wegsnoeien. Focus je op takken die dood, beschadigd of ziek lijken te zijn en jongere takken. Jongere takken herken je doordat ze glad zijn en groen of bruin. Oudere takken zijn bruin en ruw, soms met schilfers. Een druivenplant groeit erg snel, dus wees niet bang om teveel weg te snoeien.
Kies een paar hoofdtakken uit, bij voorkeur uit één stam. Laat zo'n 50cm ruimte tussen de hoofdtakken zitten (buig ze uit elkaar). Je zult overigens pas na een paar jaar genoeg hoofdtakken hebben. Verwijder alle zijtakken van de hoofdtakken tot 2 knoppen tot de stam. Zo kan hier het volgende seizoen weer veel nieuw fruit aan groeien!
Kiwibes (Actinidia arguta)
Wanneer
In het vroege voorjaar (feb-mrt) en optioneel in de zomer.
Hoe
Kies een sterke hoofdstam uit die de komende jaren gaat fungeren als de basis van jouw kiwibes. Verwijder bij de wintersnoei alle andere omhooglopende stammen. Snoei verder de horizontale zijtakken zodat er voldoende ruimte voor elke zijtak blijft om zonlicht op te vangen. Hier zal het fruit aan gaan groeien. Verwijder ook zieke, beschadigde of dode takken. Als je zijtakken veel nieuwe, verticaal groeiende scheuten hebben kan je deze inkorten tot zo'n 15cm.
Bij de zomersnoei kan je enkel flinke uitlopers terugsnoeien zodat de plant niet te wild wordt.
Een flinke lap tekst, hopelijk heb je er wat van opgestoken! Heb je vragen over het snoeien van fruitplanten? Vraag dan onze Plantenservice! Of ben je op zoek naar nieuwe planten voor je buitenruimte? Kijk eens op naar ons assortiment buitenplanten. Deel jouw buitenruimte en tag ons met @plantsome.
